Posts

Showing posts from February, 2021

मराठी भाषा व साहित्य क्षेत्रातील रोजगाराच्या संधी

  मराठी भाषा व साहित्य क्षेत्रातील रोजगाराच्या संधी             समाज व संस्कृतीचे वाहक म्हणून आपण भाषा व साहित्य याकडे पाहत असतो. महाराष्ट्रातील मराठी माध्यमात शिकणाऱ्या विद्यार्थ्यांची बेकारी मोठ्या प्रमाणात आहे, हे काही प्रमाणात तथ्य असले तरी रोजगाराच्या कुठल्याच संधी उपलब्ध नाहीत, असे म्हणणे देखील चुकीचे आहे. ज्यांच्याकडे कौशल्य आहे, जो प्रामाणिकपणे एखादे काम करतो, सातत्य व जिद्द ज्यांच्यामध्ये आहे, ते शक्यतो बेकार राहू शकत नाहीत. आपल्या स्वतःच्या विश्वकोशातला पहिला शब्द म्हणजे आळस हा दुर्गुण. त्यामुळे आपणास अनेक संकटाला तोंड द्यावे लागते. जीवन व्यवहाराच्या सर्वच क्षेत्रात साहित्य व भाषेची आवश्यकता असते. भाषेशी संबंधित करिअरची क्षेत्रे शेकडो आहेत. कुठल्याही गोष्टीविषयी मनात साशंकता असेल तर आत्मविश्‍वास कमी पडतो. आत्मविश्वासाने व गांभीर्याने आपल्यातला राजहंस ओळखून आपण जर भाषा व साहित्याचा विचार केला तर लक्षात येईल की, यात जागोजागी संधी दडलेल्या आहेत. आकाश खूप मोकळं व स्वच्छ आहे. गरज आहे आपण खिडकी काढून बाहेर पाहण्याची.  ...

छत्रपती शिवाजी महाराज आणि पर्यावरण

  छत्रपती शिवाजी महाराज आणि पर्यावरण                  आरमारासाठी लाकूड असे वापरा की जे शेतकऱ्यांच्या हिताचे, उपयोगाचे नसले पाहिजेत, असे सांगत पर्यावरण संवर्धनाची काळजी घेणारे छत्रपती शिवाजी महाराज खऱ्या अर्थाने  पर्यावरणाचे रक्षण होते. जलसंवर्धन, वनसंवर्धन, तलाव, टाकी, विहिरी या संबंधी शिवाजी महाराजांचा दृष्टिकोन मुळातच आजही प्रासंगिक वाटायला लागतो. असेही सांगितले जाते की, पुरंदरसारख्या किल्ल्यावर अवतीभोवती जी झाडे आहेत,ती औषधासाठी उपयुक्त आहेत. जखमी सैनिकांना इलाज करण्यासाठी त्यांनी तिथे  झाडपाल्याचे वैद्य ठेवले होते. गडावर त्या काळात त्यांनी शौचालये बांधली होती. प्रासंगिक स्वरूपात छत्रपती शिवाजी महाराजांनी वेळोवेळी जी पत्रे लिहिलेली आहेत, त्यात पर्यावरणाचा फार मोठा संदेश दडलेला आहे. डॉ.प्र.न.देशपांडे यांचा 'छत्रपती शिवाजी महाराजांची पत्रे' हा ग्रंथ इतिहासाचार्य वि. का. राजवाडे संशोधन मंडळाच्या वतीने प्रकाशित करण्यात आला. या ग्रंथात एकूण दोनशे तीन पत्रे आहेत. त्यातील काही पत्रात प्राणीमात्रां...

पर्यावरण संवर्धन काळाची गरज

  पर्यावरण संवर्धन काळाची गरज           पर्यावरणाची समस्या ही गंभीर होत चालली आहे. आज या समस्येला वैश्विक रूप प्राप्त झाले. पन्नास वर्षांपूर्वी पर्यावरण या विषयावर जगात अशी चर्चा होत नव्हती, परंतु आज प्रमुख विषयांपैकी हा एक महत्त्वाचा विषय बनलेला आहे. भूगर्भातील पाण्याची पातळी दिवसेंदिवस खोल जात आहे. पर्वताच्या प्रदेशात भूस्खलन वाढत आहेत. नदीकाठच्या गावांना सातत्याने महापुराचा तडाखा बसत आहे. शहरीकरण व औद्योगिकीकरणात वाढ झाली. शेतकरी रासायनिक खतांचा व कीटकनाशकांचा अति वापर करीत आहे. चक्रीवादळ, भूकंप यासारख्या आपत्तीमध्ये वाढ झाली आहे. एवढेच नव्हे, तर माणसाचे आयुष्य देखील कमी होत चालले आहे. या सर्व व गोष्टीला पर्यावरणाचे बिघडलेले समतोल कारणीभूत आहे.            पर्यावरण संवर्धन आणि संरक्षणासाठी अनेक गोष्टींची काळजी घेणे सध्या तरी गरजेचे वाटते. माती, हवा व पाणी हे खरे तर निसर्गाचे प्राण आहेत. या घटकाशिवाय माणूस देखील जगू शकत नाही. या महत्त्वाच्या घटकांची प्रकृती ही मोठ्या प्रमाणात बिघडून...

सारे काही स्वतःसाठी

       सारे काही स्वतःसाठी      या सृष्टीत खरे पाहिले तर बरेच काही निसर्गाचेचं आहे. सृष्टीच्या जडणघडणीत माणसापेक्षा निसर्गाचा सिंहाचा वाटा आहे. स्वतःचे काही नसताना जे माझे आहे ते तर माझे आहेचं, परंतु जे दुसऱ्याचे आहे, तेही माझेचं. अशी माणसाची प्रवृत्ती झाली आहे. निस्वार्थपणे विचार मांडून कृती करणाऱ्या माणसांचा बाजार भरलेला कुठेच पहावयास मिळत नाही. काही व्यक्ती व संघटना आजही निस्वार्थपणे काम करीत असले तरी त्याचे प्रमाण खूप कमी आहे. स्वार्थाच्या बाजारात स्वतःसाठी जगणारी, मरणारी, लढणारी, स्वतःभोवती फिरणारी माणसं पहावयास मिळतात. माणसासाठी, मातीसाठी जगत देशासाठी लढणारी माणसं शोधून सापडणे कठीण होत आहे. 'रात्रंदिन आम्हा युद्धाचा प्रसंग…' असे संत तुकारामांनी सतराव्या शतकात म्हटले होते. त्या शतकात संत तुकारामांनी केलेला संघर्ष व एकविसाव्या शतकातील माणसांचा संघर्ष यात फार मोठा फरक आहे. तुकोबांचे अहिंसात्मक युद्ध हे लोकसेवेसाठी होते.स्वतः तरुण इतरांना तारून न्यावे, असे तुकोबांदी संतांना वाटत होते. सामाजिक मूल्ये पायदळी तुडवून चालत असलेल्य...