Posts

Showing posts from March, 2021

सत्यअसत्याशी मन केले ग्वाही

  सत्यअसत्याशी मन केले ग्वाही आज ' तुकाराम बीज ' त्यानिमित्त...      वारकरी संप्रदायामध्ये संत तुकाराम महाराजांचे स्थान अनन्यसाधारण स्वरूपाचे आहे. या संप्रदायाची लोकप्रियताच संत तुकारामामुळे वाढली, हे सत्य कोणालाही नाकारता येत नाही. एखादे दैवत व गुरूचा नावलौकिक  शिष्यामुळे होतो, याचे उत्तम उदाहरण म्हणून संत तुकारामादी संतांचे देता येईल.संत तुकारामांचे व्यक्तिमत्व व साहित्य म्हणजे महाराष्ट्रातल्या वैचारिक, प्रबोधनात्मक आणि सांस्कृतिक क्षेत्रातले एक महत्त्वाचे दस्तऐवज म्हणता येईल. तुकोबांनी लेखणीद्वारे प्रवाहाच्या विरोधात जाऊन वाटचाल केली.  'बुडती हे जन न देखवे डोळा ' या संवेदनेतून तुकोबांच्या अभंगाची निर्मिती झाली.त्यामुळे केवळ महाराष्ट्रातच नाही, तर भारतात व परदेशात ही तुकोबांचे विचार पोहोचले. प्रतिकूल परिस्थितीला अनुकूल समजून कार्य करत राहण्याचा समंजसपणा त्यांच्या व्यक्तिमत्त्वात होता. त्यामुळेच तर तुकोबा आकाशाएवढे झाले. सज्जनांच्या संदर्भात मेणाहून मऊ होणारे तुकोबा दुर्जनांच्या संदर्भात मात्र वज्राहून कठोर होतात. एक संत, कवी, सुधारक,विचारवंत व लोकशिक...

आई मला फुलू दे !

आई मला फुलू दे ! पथनाटय संहिता - म.ई.तंगावार गर्भ :     मला वाचवा ! वाचवा !! वाचवा !!! (दोन वेळा)डॉक्‍टर साहेब, आई, बाबा, महाराज मला वाचवा ! वाचवा ! ! वाचवा ! ! ! भारूडकार : ये काय झालं गं? का ओरडतेस तू  ? गर्भ : महाराज  मी स्‍त्री आहे म्‍हणून मला उमलू, फुलू द्यायचं नाही, असं सर्वांनी ठरवलं आहे. फक्‍त माझे बाबा तेवढं सहकार्य  करतात मला. तुम्‍ही सांगा ना समजावून  त्‍यांना. (सगळेजण येतात) भारूडकार     : अहो सगळयांचं  तुमचं  काय चालू आहे ? थांबा... थांबा... थांबा.... पहिले नमन माझे जनाईला (कोरस) दुसरे नमन माझे मुक्‍ताईला (कोरस) तिसरे नमन माझे सावित्रीला (कोरस) चौथे नमन माझे रमाईला (कोरस) पाचवे नमन माझे बहिणाबाईला (कोरस) या सा-यांनी फुलविला मळा  चला हो वंदन  करूया त्‍यांना.(दोन वेळा) ऐका,(तीन वेळा) स्‍त्री पूर्वीही कमी नव्‍हती, आजही नाही. ‘डोईचा पदर आला खांद्यावरी/ भरल्‍या बाजारी जाईन मी’ अशा प्रकारचं  बंड मध्‍ययुगीन काळात जनाईनं पुकारलं होतं. लहान असूनही मुक्‍ताबाईने ‘तुम्‍ही तारूनि  विश्‍व तारा| ताटी उघडा...